Hormonen en gewichtstoename

Heeft je ‘hormoonhuishouding’ of ‘stress’ invloed op je gewicht? Oftewel, kan je door hormonen dik worden? En kan je aankomen van stress? Het antwoord is Ja! Ben je hormonaal niet in balans? Of heb je veel stress? Dan kan dat eventuele gewichtstoename verklaren. 

In dit artikel bespreken hormonen en gewichtstoename; hoe stress en hormonen samenhangen met gewichtstoename en hoe je hiermee om kunt gaan. Veel mensen worstelen met gewichtstoename, zonder dat ze weten dat dit vaak veroorzaakt wordt door een disbalans in de hormonen. In dit artikel leer je hoe je dit kunt herkennen en hoe je hiermee om kunt gaan.

Hormonen en afvallen

Wanneer je wilt afvallen of op gewicht wil blijven, maar merkt dat je er met een gezond dieet en sporten niet komt, kan het zijn dat je hormoonhuishouding niet helemaal in balans is. Een onbalans in hormonen kan namelijk een grote invloed hebben op gewichtsverlies en gewichtstoename. 

Wat zijn hormonen?

Hormonen zijn chemische stoffen die worden aangemaakt door verschillende organen in ons lichaam, zoals de hypofyse, de schildklier en de bijnieren. Deze hormonen spelen een belangrijke rol in het regelen van allerlei processen in ons lichaam, zoals onze stofwisseling, groei en ontwikkeling, seksuele functies en ons emotionele welzijn.

Hormonen en gewichtstoename

Hormonen spelen een belangrijke rol in ons lichaam en hebben invloed op diverse processen, waaronder gewichtstoename. Een onbalans in hormonen kan leiden tot gewichtstoename, waardoor het moeilijk wordt om af te vallen.

Welk hormoon zorgt voor gewichtstoename?

Er zijn diverse hormonen die van invloed zijn op gewichtstoename. Hieronder bespreken we enkele belangrijke hormonen:

Cortisol

Cortisol is een hormoon dat wordt aangemaakt door stress. Het helpt ons om te reageren op stressvolle situaties. Echter, wanneer we te vaak en te lang stress ervaren, kan het cortisolgehalte in ons lichaam te hoog worden. Dit kan leiden tot gewichtstoename, vooral rond de buik. Wanneer er te veel cortisol wordt aangemaakt leidt het tot grote hoeveelheden insuline, wat weer vetcellen triggert (wat leidt to gewichtstoename).

Insuline

Insuline  is hormoon dat ons ons lichaam helpt om suiker op te slaan als energie. Wanneer we te veel suiker eten, kan het insulinegehalte in ons lichaam te hoog worden. Dit kan leiden tot insulineresistentie, waardoor het moeilijker wordt om suiker op te slaan als energie. Hierdoor kan gewichtstoename ontstaan.

Schildklier

Schildklierhormonen, de schildklier is een belangrijk orgaan voor onze stofwisseling. Wanneer de schildklier niet goed functioneert, kan ook dit leiden tot gewichtstoename. Je hebt het vast wel eens eerder gehoord dat schildklierproblemen kunnen leiden tot gewichtstoename. Maar hoe komt dat precies? In de schildklier wordt namelijk hormonen aangemaakt die je metabolisme, slaap, groei, hartslag etc. controleren. Wanneer deze traag werkt, houd je vocht vast. Het is dus niet vet maar door vocht oog je vaak wat voller. 

Wanneer je een traag werkende schildklier hebt kun je met de huisarts overleggen of er medicatie nodig is. Je kunt bij een traag werkende schildklier het beste rauwe groentes vermijden. 

Leptine 

Leptine is hét sleutelhormoon voor gewichtsbeheersing Leptine is een hormoon dat verantwoordelijk is voor het gevoel van verzadiging na het eten. Wanneer we voedsel consumeren, wordt leptine aangemaakt en gestuurd naar ons brein. Hierdoor voelen we ons vol en stoppen we met eten. Echter, wanneer we teveel suiker of bewerkt voedsel met veel fructose eten, kan dit leiden tot een overschot aan leptine in ons lichaam. Hierdoor kan ons lichaam minder gevoelig worden voor dit hormoon en ons brein ontvangt dan niet langer het signaal dat we vol zitten. Dit kan vervolgens weer leiden tot onbedwingbare hongergevoelens en gewichtstoename.

Hoe kan je leptine onder controle houden?

Om een gezonde leptinebalans te behouden, is het belangrijk om regelmatig te eten. Door iedere twee uur iets te eten, kan je voorkomen dat je bloedsuikerspiegel te veel daalt en hierdoor hongergevoelens ervaart. Daarnaast is het aan te raden om de hoeveelheid fruit te beperken in je dieet. Hoewel fruit gezond is, bevat het vaak veel fructose en kan dit leiden tot een overschot aan leptine. Twee stuks fruit per dag is daarom aan te raden. Tot slot is het belangrijk om voldoende water te drinken. Door voldoende water te drinken, kan je lichaam de afvalstoffen afvoeren en kan je hormonen in balans houden.

Melatonine

Melatonine is het geheim achter een goede slaap. Althans, het speelt een belangrijke rol in het regelen van ons slaappatroon. Melatonine is een hormoon dat van nature wordt aangemaakt door de pijnappelklier.  De aanmaak van melatonine is ‘s avonds het hoogst, waardoor we gemakkelijker in slaap vallen. Helaas heeft niet iedereen dezelfde hoeveelheid melatonine in hun lichaam, waardoor sommige mensen moeite hebben met slapen. Gelukkig zijn er manieren om de aanmaak van melatonine te verhogen.

Melatonine wordt aangemaakt wanneer het donker is en helpt ons om te slapen. Wanneer het licht is, wordt de aanmaak van melatonine onderdrukt. Dit is de reden waarom het moeilijk is om in slaap te vallen wanneer we in een heldere omgeving zijn, zoals bij schermgebruik voor het slapengaan of in een kamer met veel licht.

Oestrogeen

Oestrogeen is een belangrijk vrouwelijk geslachtshormoon. Zowel vrouwen als mannen kunnen een verhoogd oestrogeenniveau hebben. Dit kan ontstaan door blootstelling aan pesticiden of groeihormonen in voedsel. Een verhoogd oestrogeenniveau kan leiden tot insulineresistentie, wat kan bijdragen aan gewichtstoename. Om oestrogeenniveaus te controleren, is het belangrijk om alcohol te vermijden, voeding te eten met volkoren producten en regelmatig te bewegen

Stress en gewichtstoename

Naast hormonen, speelt ook stress een belangrijke rol bij gewichtstoename. Stress kan leiden tot een verhoogd cortisolgehalte, waardoor gewichtstoename ontstaat. Stress kan ook leiden tot een verhoogde eetlust, waardoor mensen meer eten dan nodig is.

Als je lichaam stress ervaart dan wordt er als eerste adrenaline aangemaakt en vervolgens maken je bijnieren cortisol aan. Cortisol is een stresshormoon en helpt je om stressvolle momenten door te komen en helpt je om beter te presteren. Maar wanneer je lichaam te lang stress ervaart (bijv door een ongezond eetpatroon, een veeleisende baan, relatieproblemen, overmatig trainen, ruzie met een vriend(in) etc.) blijven de waarden van de cortisol te hoog en neemt de hoeveelheid stresshormoon niet af. Het lichaam ervaart geen periode van rust en herstel en daardoor geeft je lichaam niet meer de aandacht en energie aan andere belangrijke lichaamsfuncties of -processen. Wat vervolgens ervoor zorgt dat je kunt aankomen van stress.

Het gevolg van een langdurig te hoog cortisol gehalte:

-Slaapproblemen
-Toename van lichaamsgewicht
-Afbraak van spieren
-Krimpen van hersenen
-Darmklachten
-Uitputting
-Mood swings
-Falend immuunsysteem

Toename van lichaamsgewicht oftewel aankomen van stress:

Cortisol zorgt er voor dat er meer insuline in je lichaam gemaakt wordt. Dit is een stof die de suikeropname in je spieren verhoogt. Deze suikers zorgen voor extra energie in je lichaam wanneer cortisol in gezonde situaties word aangemaakt, maar wanneer je langere tijd een verhoogde cortisol gehalte hebt word deze energie niet verbruikt en worden deze overschotten opgeslagen in de vorm van vetreserves. Je kan dan aankomen van stress.

Afbraak van spieren:

Als gevolg van een te hoge cortisol gebruikt het lichaam eiwitten uit spieren om meer glucose aan te maken. Eiwitten zijn de bouwstenen van je spieren dus wanneer je glucose wordt aangemaakt gaat dit ten koste van je spiermassa.

 

 

 

Hoe kom je hormonaal weer in balans? En hoe kun je gewichtstoename tegen gaan?

Er zijn diverse manieren om hormonen en gewichtstoename aan te pakken. Hieronder geven we enkele tips:

• Eet gezond: een gezonde voeding kan helpen om je hormonenbalans te herstellen en gewichtstoename tegen te gaan. Probeer veel groente en fruit te eten, het liefst groene groentes. Beperk je consumptie van geraffineerde koolhydraten en suiker, en eet voldoende eiwitten en gezonde vetten.
• Beweging: om hormonaal weer in balans te komen is het belangrijk zo veel mogelijk rust te nemen, stress te vermijden en geen intensieve trainingen doen. Vermijd intensieve trainingen zoals hardlopen: er komt dan veel cortisol in je bloed wat je absoluut niet wilt. Je suiker voorraden in het bloed, lever en spieren beginnen te dalen en je lichaam maakt dan cortisol aan. Je mag wel krachttraining doen maar niet langer dan 45 min en train alleen je grote spiergroepen.
• Verminder stress: stress kan leiden tot een verhoogd cortisolgehalte en gewichtstoename. Probeer stress te verminderen door ontspanningsoefeningen te doen, zoals yoga of meditatie.
• Slaap voldoende: voldoende slaap is belangrijk voor de hormonenbalans. Probeer elke nacht 7 tot 9 uur te slapen.
• Overleg met een arts: als je denkt dat je last hebt van een hormonale onbalans of als je moeite hebt met afvallen, is het verstandig om een arts te raadplegen. Deze kan je helpen om de oorzaak van je problemen te achterhalen en de juiste behandeling te kiezen.

Aantal tips op een rij om je cortisol te verlagen en om aankomen van stress te vermijden:

– Drink minder cafeïne
– Neem zo veel mogelijk rust
– Ga sporten maar train niet te lang (zoals hierboven besproken)
– Neem extra Vitamine C
– Neem extra magnesium verspreid over de dag (let op: verhoog dan ook je kalkinname)

Supplementen die hierbij helpen zijn:

• Vitamine D
• Levertraan
• Gelatine
• Omega 3+6

Samenvatting

Gewichtstoename kan veroorzaakt worden door een onbalans in de hormonen, zoals cortisol, insuline en schildklierhormonen. Stress kan ook een rol spelen bij gewichtstoename. Om hormonen en gewichtstoename aan te pakken, kun je gezond eten, voldoende bewegen, stress verminderen, voldoende slapen en overleg met een arts.

Wil je een gezond voedingsplan op maat waarbij we samen kijken hoe we je hormonen weer in balans krijgen? Of hoe we aankomen-van-stress kunnen vermijden? Dan is (online) coaching iets voor jou.