De waarheid achter de energiebalans: kan je aankomen in vet als je in een tekort zit?

Mythe: energiebalans bepaalt gewichtsverandering

Kun je aankomen in vet als je in een tekort zit?

Wanneer je een negatieve energiebalans hebt, zal je gewicht verliezen. Wanneer je een positieve energiebalans hebt, kom je aan. Dit zijn de overtuigingen die worden afgeleid van de wetten van de natuurkunde. Maar in hoeverre klopt dit? De grote vraag dan ook, kun je aankomen in vet als je in een tekort zit?

Hoewel bovenstaande principes gelden voor een sedentaire persoon met een gebalanceerd dieet die alleen de calorie-inname wijzigt, is het niet universeel waar als algemene wet. Niet alle lichaamsmassa komt overeen met opgeslagen energie.

Een ketogeen dieet kan leiden tot gewichtsverlies zonder tekort, voornamelijk als gevolg van veranderingen in watergewicht en elektrolytenbalans. Bepaalde voedingsmiddelen en factoren zoals diuretica, menstruatiecyclus, medicijnen, enzovoort, kunnen gewichtstoename veroorzaken zonder een overschot aan calorieën.

Het idee dat energiebalans gelijk is aan gewichtsverandering is dus niet volledig accuraat. Bovendien kun je een stabiel gewicht hebben terwijl je in een tekort zit. De waarheid: gewichtsverandering onafhankelijk van energiebalans

Gewichtsverandering komt niet altijd overeenkomt met een tekort of overschot

Gewichtsverandering kan soms verwarrend zijn, vooral omdat het niet altijd direct gerelateerd is aan een tekort of overschot aan calorieën. Een interessant fenomeen doet zich voor wanneer spiergroei het vetverlies overtreft. In deze situaties kan het lichaam een energieoverschot compenseren, zelfs als je meer calorieën binnenkrijgt dan je verbrandt.

Stel je voor dat je begint met krachttraining en je spieren groeien terwijl je ook wat vet verliest. Dit kan gebeuren omdat het toevoegen van spiermassa de stofwisseling verhoogt, wat betekent dat je lichaam meer calorieën verbrandt, zelfs in rust. Dus zelfs als je een beetje meer eet dan je nodig hebt, kan je lichaam nog steeds vet verliezen omdat de extra calorieën worden gebruikt om spieren op te bouwen en te onderhouden.

Het wordt echter nog verrassender wanneer we zien dat vetverlies mogelijk is, zelfs als je eigenlijk meer calorieën consumeert dan je verbrandt. Dit fenomeen wordt vaak gezien bij mensen die intensief trainen en een aangepast dieet volgen. In deze gevallen kan de snelle groei van spiermassa de extra calorieën opnemen, waardoor het lichaam nog steeds vet verbrandt, zij het in kleinere hoeveelheden.

Hoewel dit niet vaak voorkomt en niet algemeen wordt erkend, laat het zien dat gewichtsverandering een complex proces is dat niet alleen afhankelijk is van de eenvoudige balans tussen calorieën inname en verbranding. Andere factoren, zoals spiergroei, stofwisseling en voedingskwaliteit, spelen allemaal een rol bij het bepalen van hoe ons lichaam reageert op voeding en lichaamsbeweging. Aankomen in vet als je in een tekort zit? Ja dus!

Het belang van voedingswaardes en voedingsstoffen

Voordat we dieper ingaan op de relatie tussen energiebalans en gewichtsverandering, is het essentieel om het belang van voedingswaardes en voedingsstoffen te begrijpen. Voedingswaardes, zoals calorieën, eiwitten, koolhydraten, vetten, vitaminen en mineralen, vormen de bouwstenen van ons dieet en spelen een cruciale rol in onze algehele gezondheid en welzijn. Een evenwichtige inname van voedingsstoffen is noodzakelijk voor een optimaal functionerend lichaam en een gezond gewichtsbeheer. 

Wist je dat de manier waarop bepaalde voedingsproducten wordt verteerd ook een rol spelen in een dieet?

Bij het volgen van een dieet denken de meeste mensen vaak aan het tellen van calorieën en het beperken van voedselinname. Maar er is nog een belangrijk aspect dat vaak over het hoofd wordt gezien: de manier waarop ons lichaam voedsel verteert en metaboliseert.

Verschillende voedingsmiddelen worden op verschillende manieren verteerd in ons lichaam. Zo worden voedingsmiddelen met een hoge glycemische index, zoals wit brood en suikerhoudende snacks, snel afgebroken tot glucose, wat leidt tot snelle stijgingen en dalingen van de bloedsuikerspiegel. Dit kan leiden tot een gevoel van vermoeidheid en honger, waardoor het moeilijker wordt om een dieet vol te houden.

Aan de andere kant worden voedingsmiddelen met een lage glycemische index, zoals volkoren granen, groenten en peulvruchten, langzamer verteerd en zorgen ze voor een stabielere bloedsuikerspiegel. Dit kan helpen om hongergevoelens te verminderen en energieniveaus stabiel te houden, wat gunstig is voor gewichtsverlies.

Daarnaast spelen ook andere factoren een rol bij de spijsvertering, zoals de aanwezigheid van vezels en eiwitten in voedingsmiddelen. Vezelrijke voedingsmiddelen helpen bijvoorbeeld de spijsvertering te vertragen en zorgen voor een langer verzadigd gevoel, terwijl eiwitten helpen bij het opbouwen en herstellen van spieren, wat belangrijk is voor gewichtsverlies en -behoud.

Het is ook interessant om te weten dat verschillende soorten eiwitten ook verschillend worden verteerd in ons lichaam. Bijvoorbeeld, kabeljauw wordt over het algemeen gemakkelijker verteerd dan kip. Daarnaast spelen de aminozuren in eiwitten ook een rol. Deze zijn essentieel voor diverse lichaamsfuncties, waaronder de opbouw en reparatie van weefsels, en kunnen verschillende effecten hebben op onze spijsvertering en metabolisme.

Kortom, naast het tellen van calorieën is het ook belangrijk om aandacht te besteden aan de manier waarop voedingsmiddelen worden verteerd en hoe ze onze bloedsuikerspiegel en energieniveaus beïnvloeden. Door te kiezen voor voedingsmiddelen die langzaam worden verteerd en zorgen voor een stabiele bloedsuikerspiegel, kunnen we onze kansen op succes bij het volgen van een dieet vergroten en ons algehele welzijn verbeteren.

De waarheid: kun je aankomen in vet als je in een tekort zit? Ja!

Hoewel het algemene idee is dat een negatieve energiebalans resulteert in gewichtsverlies en een positieve energiebalans tot gewichtstoename leidt, is de realiteit complexer dan dat. In sommige gevallen kan het mogelijk zijn om vet aan te komen, zelfs als je minder calorieën consumeert dan je verbrandt, wat bekend staat als een calorietekort.

Dit kan optreden onder bepaalde omstandigheden, zoals:

• Stoppen met trainen: Als je plotseling stopt met trainen, kan dit leiden tot een afname van spiermassa en een vertraging van je stofwisseling, wat het moeilijker maakt om vet te verbranden, zelfs als je minder eet.
• Medische aandoeningen: Sommige medische aandoeningen, zoals hormonale disbalans of problemen met de schildklier, kunnen het vermogen van het lichaam om vet te verbranden beïnvloeden, zelfs bij een calorietekort.
• Uitzonderlijke factoren: Er kunnen ook andere uitzonderlijke factoren zijn die van invloed zijn op de manier waarop het lichaam vet opslaat en verbrandt, zoals genetica, stressniveaus en slaappatroon.
• Invloed van voedingswaardes: Voedingsmiddelen met een hoog gehalte aan voedingsstoffen, zoals vezels, eiwitten, gezonde vetten, vitaminen en mineralen, kunnen helpen bij het handhaven van een gezond gewicht door een langdurig gevoel van verzadiging te bevorderen en de stofwisseling te ondersteunen. De samenstelling van voedingsmiddelen en de aanwezigheid van voedingsstoffen kunnen van invloed zijn op de snelheid van de stofwisseling en de verbranding van calorieën, waardoor sommige voedingsmiddelen een gunstiger effect kunnen hebben op gewichtsverlies dan andere. Voedingsmiddelen met een hoge voedingswaarde kunnen bijdragen aan een langer verzadigingsgevoel en verminderen de drang om te veel te eten, waardoor het gemakkelijker wordt om een calorietekort te handhaven en gewicht te verliezen.

Over het algemeen blijft de wet van energiebalans gelden: als je meer calorieën verbrandt dan je consumeert, zul je afvallen, en als je meer calorieën consumeert dan je verbrandt, zul je aankomen. Echter, in sommige gevallen kunnen externe factoren het gebruikelijke patroon verstoren en leiden tot gewichtsveranderingen die niet in overeenstemming zijn met een standaard energiebalans.

Daarom is het belangrijk om niet alleen te focussen op calorie-inname en -verbranding, maar ook op andere aspecten van gezondheid, zoals lichaamsbeweging, stressmanagement en slaapkwaliteit, om een evenwichtig en duurzaam gewichtsbeheer te bevorderen.

Conclusie

• Energiebalans en gewichtsverandering zijn niet eenvoudigweg aan elkaar gekoppeld.
• Gewichtsverandering kan optreden zonder significante veranderingen in lichamelijke energieopslag.
• Je kunt een stabiel gewicht behouden terwijl je in een tekort zit, en vice versa.
• Het is mogelijk om vet te verliezen in een overschot en vet aan te komen in een tekort, afhankelijk van diverse factoren.

Inzicht in deze nuances biedt een bredere kijk op gewichtsverandering dan alleen de klassieke energiebalansbenadering. Let daarom goed op je voedingswaardes en focus je niet alleen op een calorieën tekort of overschot. 

Online fitness coaching

Heb je ondersteuning nodig bij het bereiken van je doelen, of het nu gaat om aankomen in spiermassa of vetverlies? Ontdek dan hier mijn online coaching pakket. Samen kunnen we werken aan een gepersonaliseerd plan dat perfect aansluit bij jouw behoeften en levensstijl.